

ปลาร้าสะท้อนวิถีชีวิต
ถนอมอาหาร…ถนอมความรักในทุกมื้อ

คนอีสานตื่นมาเรียกพลังด้วยปลาร้า เพราะนี่คือวัตถุดิบต้นตำรับ เป็นเครื่องปรุง เป็นส่วนหนึ่งในหลายเมนูกับ 3 ส่วนประกอบหลักๆ ได้แก่
ปลา นิยมใช้ปลาตัวเล็กๆ เช่น ปลาซิว ปลาสร้อย ฯลฯ
เกลือ ใช้เกลือทะเลหรือเกลือสินเธาว์ในการหมัก
ข้าวคั่ว เพิ่มรสชาติและทำให้เนื้อปลามีความหนืด
เคล็ดลับความอร่อยนอกจากอยู่ที่สัดส่วนต่างๆ แล้วยังต้องใช้กรรมวิธีการหมักที่ใส่ใจ เพราะต้องล้างปลาให้สะอาด หมักเกลือปิดใส่ภาชนะที่มิดชิด ใช้เวลาในการหมัก 3 เดือน-1 ปี ขึ้นอยู่กับประเภทของปลาและความเข้มข้นของเกลือ
ปลาร้าสะท้อนชีวิต สังคมและภูมิประเทศอันแห้งแล้งในแถบภาคตะวันออกเฉียงเหนือ การนำปลาตัวเล็กซึ่งคนอื่นอาจไม่เห็นค่า แต่สำหรับชาวอีสานสามารถนำมาคิคค้นให้เป็นเครื่องปรุงรสชั้นเลิศ
ปลาร้ากลายเป็นของติดบ้านติดครัว จะหยิบมาตำน้ำพริก ทำแกง ตำบักหุ่งหรือส้มตำปลาร้าที่กินกันทุกวันไม่มีเบื่อ แค่ตำบักหุ่งกับข้าวเหนียว ก็ทำให้อิ่มท้องสู้งานหนักตรากตรำแบบอยู่ท้อง เมนูที่มีปลาร้าทำได้ง่ายๆ ใช้เวลาไม่นาน เป็นช่วงเวลาที่คนทั้งบ้านกลับมาเจอกัน ได้พูดคุย หยอกล้อ มีความสุขกับรสชาติความนัวของปลาร้าที่ใส่กับจานไหนก็อร่อย ปลาร้าได้รับการยกระดับให้ขึ้นมาอยู่ในอาหารสุดหรูหรืออาหารฟิวชั่นในหลายร้านอาหารไทย สร้างคุณค่าทางวัฒนธรรม และเป็นอาหารที่มีความหมายมากมายในตัวเอง
หมอลำ
ชีวิตและจิตวิญญาณของชาวอีสาน

ชาวอีสานผูกพันกับหมอลำอย่างลึกซึ้งและยาวนาน อีกทั้งหมอลำยังมีบทบาทสำคัญในวิถีชีวิตของคนอีสาน (มาก ๆ) เนื่องจากหมอลำเป็นการแสดงที่สร้างความบันเทิงให้กับชุมชน และยังเป็นสื่อในการถ่ายทอดวัฒนธรรม ประเพณี และค่านิยมของชาวอีสานให้กับคนรุ่นหลัง การแสดงหมอลำมักจัดขึ้นในงานเทศกาล งานบุญ และงานสำคัญต่างๆ ของชุมชน
การแสดงในงานพิธีและเทศกาล
หมอลำเป็นส่วนหนึ่งของงานพิธีและเทศกาลต่างๆ ในชุมชน เช่น งานบุญ งานแต่งงาน งานบวช หรืองานประจำปีของหมู่บ้าน การแสดงหมอลำในงานเหล่านี้ไม่เพียงแต่เพื่อความบันเทิง แต่ยังเป็นการสร้างความสามัคคีและความสุขให้กับชุมชน
การถ่ายทอดเรื่องราวและค่านิยม
หมอลำเป็นสื่อที่ใช้ในการถ่ายทอดเรื่องราว ตำนาน นิทาน และค่านิยมทางวัฒนธรรมให้กับคนรุ่นหลัง เนื้อหาของการแสดงหมอลำมักสะท้อนถึงวิถีชีวิต ความเชื่อ และประเพณีของชาวอีสาน ทำให้คนรุ่นใหม่ได้เรียนรู้และเข้าใจรากฐานทางวัฒนธรรมของตนเอง
การสร้างรายได้และอาชีพ
หมอลำยังเป็นอาชีพและแหล่งรายได้สำหรับชาวอีสานหลายคน ทั้งนักแสดง นักดนตรี ผู้จัดการแสดง และช่างฝีมือที่ทำชุดการแสดง หมอลำได้สร้างโอกาสในการพัฒนาทักษะและสร้างงานในชุมชน
การเชื่อมโยงกับประเพณีและความเชื่อ
หมอลำมีการเชื่อมโยงกับประเพณีและความเชื่อทางศาสนา เช่น การใช้เพลงหมอลำในพิธีกรรมทางศาสนา การแสดงเพื่อบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ และการทำบุญเพื่อเสริมสร้างความเป็นสิริมงคล
การส่งเสริมความรักและความภาคภูมิใจในท้องถิ่น
การแสดงหมอลำทำให้ชาวอีสานรู้สึกภาคภูมิใจในวัฒนธรรมของตนเอง และช่วยเสริมสร้างความรักและความผูกพันต่อชุมชน การเห็นการแสดงหมอลำที่มีความสวยงามและมีความหมายทำให้คนในชุมชนรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมและประเพณีท้องถิ่น
การเป็นแหล่งบันเทิงและผ่อนคลาย
หมอลำเป็นแหล่งบันเทิงที่คนในชุมชนสามารถมารวมตัวกันเพื่อผ่อนคลายและสนุกสนาน เป็นการหลบหนีจากความเครียดในชีวิตประจำวันและสร้างความสุขร่วมกัน
การสืบสานและพัฒนาศิลปะ
การแสดงหมอลำในชุมชนทำให้ศิลปะการแสดงนี้ได้รับการสืบสานและพัฒนาต่อไป การฝึกฝนและการแสดงของนักหมอลำรุ่นใหม่ทำให้ศิลปะนี้ยังคงมีชีวิตและเติบโตไปตามยุคสมัย
ความผูกพันระหว่างชุมชนชาวอีสานกับหมอลำนี้ทำให้หมอลำเป็นมากกว่าศิลปะการแสดง แต่เป็นส่วนหนึ่งของชีวิตและจิตวิญญาณของชาวอีสานที่ยังคงสืบทอดและพัฒนาต่อไปอย่างไม่หยุดยั้ง